Rozwój emocjonalny i społeczny podlega procesom uczenia się między innymi przez naśladownictwo, identyfikację i trening, co jest możliwe do zastosowania w szkole poprzez udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formie zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne.
Zajęcia te, to wzmocnienie oddziaływań terapeutycznych i profilaktycznych w odniesieniu do uczniów, którzy z różnych przyczyn - osobowościowych, rozwojowych, środowiskowych - mają problemy w zakresie nawiązywania relacji z rówieśnikami i funkcjonowania w różnych sytuacjach społecznych, co przekłada się na poziom sukcesu osobistego, obraz samego siebie, prawdopodobieństwo występowania nieakceptowanych społecznie zachowań.
Prowadzący zajęcia dokonuje wyboru tych umiejętności i zdolności, które wynikają z rozpoznanych potrzeb uczestników w odniesieniu do sfery emocjonalno-społecznej. Należą do nich m.in:
- samodzielność,
- samoświadomość – budowanie adekwatnego obrazu własnej osoby (mocne i słabe strony, akceptacja swojej indywidualności, odrębności, tożsamości), zainteresowań, hobby,
- motywacja wewnętrzna,
- rozpoznawanie emocji/uczuć własnych i innych osób, identyfikowanie emocji wywołanych sytuacją, pragnieniem,
- samoregulacja – panowanie nad emocjami, wyrażanie emocji/uczuć w sposób akceptowany społecznie,
- komunikowanie emocji,
- rozładowywanie emocji,
- przestrzeganie norm i obowiązujących zasad,
- samokontrola, ocena własnego zachowania (przyczyn, skutków), praca nad sobą, odpowiedzialność,
- rozumienie zachowań/sytuacji społecznych, przyjmowanie perspektywy innych, przewidywanie zachowania innej osoby,
- rozpoznawanie zachowań asertywnych,
- rozumienie komunikacji, efektywne komunikowanie się i nawiązywanie pozytywnych relacji, kultury osobistej, manier, wyrażanie szacunku,
- empatia, cierpliwość, myślenie o innych, słuchanie innych,
- podtrzymywanie przyjaźni,
- radzenie sobie ze stresem,
- rozwiązywanie konfliktów/problemów, podejmowanie wyborów,
- skuteczne współdziałanie w zespole, funkcjonowanie w grupie,
- praca na rzecz innych, niesienie pomocy, udzielanie i wzywanie pomocy.